Η καταγραφή δημοτικών τραγουδιών στο χαρτί ήταν μία διαδικασία που με γοήτευε από τα πρώτα χρόνια της ενασχόλησής μου με το κλαρίνο. Ποιος είναι όμως ο ρόλος της παρτιτούρας στην εκμάθηση του παραδοσιακού κλαρίνου; Πως μπορεί να μας βοηθήσει και πως μπορεί να μας περιορίσει;
Αναμφίβολα η δυνατότητα ανάγνωσης παρτιτούρας αποτελεί ένα σημαντικό προσόν για κάποιον που ασχολείται με τη μουσική. Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά τo παραδοσιακό κλαρίνο, το προσόν αυτό είναι ένα βασικό εφόδιο για τη σωστή εκμάθηση τραγουδιών ειδικά τα πρώτα χρόνια της ενασχόλησης κάποιου με το όργανο αυτό. Το σωστό διάβασμα της παρτιτούρας βοηθά τον μαθητή να κατανοήσει καλύτερα και πιο σωστά το ρυθμό ενός τραγουδιού κάτι το οποίο είναι αρκετά δύσκολο ειδικά στο ξεκίνημα. Ωστόσο, ένας μαθητής ο οποίος μαθαίνει κλαρίνο πρακτικά θα είναι σε θέση να παίξει τραγούδια σε πιο σύντομο χρονικό διάστημα από κάποιον ο οποίος μαθαίνει παράλληλα με τη χρήση παρτιτούρας, καθώς επικεντρώνεται αποκλειστικά στο τεχνικό κομμάτι. Στα θετικά συγκαταλέγεται επίσης και η δυνατότητα που έχει κάποιος, στην περίπτωση που έχει ξεχάσει ένα τραγούδι, με μία γρήγορη ανάγνωση της παρτιτούρας να το θυμηθεί άμεσα.
Την παρτιτούρα πρέπει να τη χρησιμοποιούμε με μέτρο καθώς η αποκλειστική χρήση της μπορεί να μας περιορίσει αρκετά. Όταν παίζουμε ένα τραγούδι διαβάζοντάς το πάντα από μέσα δε μας βοηθά να το αποστηθίσουμε. Για παράδειγμα, είναι σαν να οδηγούμε με το αυτοκίνητό μας και πάντοτε να βάζουμε gps ενώ κάνουμε τις ίδιες διαδρομές. Με αυτόν τον τρόπο αργούμε πολύ περισσότερο να μάθουμε απ’ έξω τις διαδρομές καθώς ο νους μας είναι στο gps και όχι στον δρόμο. Επιπλέον, ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του παραδοσιακού κλαρίνου είναι η δυνατότητα που έχει ο καθένας, χρησιμοποιώντας τη φαντασία και την εμπειρία του, να χρησιμοποιεί πληθώρα φράσεων ”φτιάχνοντας” τα τραγούδια σύμφωνα με το παίξιμό του και το ύφος του βάζοντας τη δική του σφραγίδα. Αντιθέτως, η αποκλειστική χρήση της παρτιτούρας περιορίζει τη φαντασία του μουσικού καθώς ο νους βρίσκεται στο χαρτί παίζοντας κάθε φόρα την ίδια φρασεολογία.
Από την άλλη, ένας από τους καλύτερους τρόπους εκμάθησης ενός απαιτητικού κομματιού είναι, αφού το έχουμε μάθει πρακτικά με το αυτί, να το καταγράψουμε σε παρτιτούρα. Με αυτόν τον τρόπο θα κατανοήσουμε πολύ καλύτερα κάποιες λεπτομέρειες όσον αφορά το ρυθμικό κομμάτι, τη φρασεολογία και τη δομή του κομματιού.
Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω και πάντοτε κατά την ταπεινή μου άποψη η χρήση της παρτιτούρας με μέτρο σε συνδυασμό με το αυτί είναι σίγουρα ένα πολύ σημαντικό εφόδιο για τη σωστή εκμάθηση τραγουδιών και κατ’ επέκταση του παραδοσιακού κλαρίνου.
The process of transcribing folk songs onto paper was something that fascinated me from the early years of my involvement with the clarinet. But what is the role of sheet music in learning traditional clarinet? How can it help us and how can it limit us?
Undoubtedly, the ability to read sheet music is a significant asset for someone involved in music. Specifically, concerning the traditional clarinet, this skill is a fundamental tool for properly learning songs, especially in the early years of someone’s engagement with this instrument. Proper reading of sheet music helps the student better understand and more accurately grasp the rhythm of a song, which can be quite challenging at the beginning. However, a student who learns the clarinet practically will be able to play songs in a shorter amount of time compared to someone who learns using sheet music, as they focus exclusively on the technical aspect. Another advantage includes the ability, in case one forgets a song, to quickly recall it through a swift reading of the sheet music.
Sheet music should be used in moderation as its exclusive use can significantly limit us. When we always play a song by reading it from sheet music, it does not help us memorize it. For example, it’s like driving our car and always using GPS while traveling the same routes. In this way, we take much longer to learn the routes by heart as our mind is on the GPS and not on the road. Additionally, one of the distinctive features of the traditional clarinet is the ability for each person, using their imagination and experience, to use a plethora of phrases to “craft” songs according to their playing style and personal flair, thus putting their own stamp on it. Conversely, the exclusive use of sheet music limits a musician’s imagination as their mind is focused on the paper, playing the same phrases each time.
On the other hand, one of the best ways to learn a demanding piece is, after having learned it practically by ear, to transcribe it into sheet music. In this way, we will better understand certain details regarding the rhythmic part, the phrasing, and the structure of the piece.
Therefore, according to the above and always in my humble opinion, the use of sheet music in moderation combined with the ear is certainly a very important asset for the proper learning of songs and, by extension, the traditional clarinet.
